Overzicht digitale en grafische vaktermen
van Kapitalen tot Kopregel
K
Kapitalen: hoofdletters of grote letters worden in de grafische wereld kapitalen genoemd en worden o.a. gebruikt aan het begin van een tekstregel, eigennamen en afkortingen. In het tijdperk van loodzetsel werden kapitalen ook wel als ‘bovenkast’ aangeduid omdat deze bovenin de letterkast lagen. Kleine letters heetten onderkast. Zie ook kleinkapitalen.
Karton: verzamelnaam voor stevige papiersoorten die uit meerdere lagen bestaan en een hoger gramsgewicht dan 179 g/m2 hebben. Bij een gramsgewicht boven 600 g/m2 wordt het papier ‘bord’ of ‘bordkarton’ genoemd.
Katern: katernen zijn stapels van in elkaar geschoven gevouwen drukvellen die het binnenwerk vormen bij het binden van een boek of een brochure. Een katern kan 4, 8, 12, 16, 24 of 32 pagina’s omvatten. Gebonden of geniet drukwerk zoals een jaarverslag, brochure of boek bestaat altijd uit eenheden van vier pagina’s. Een brochure met een oneven aantal pagina’s is daarom uitsluitend in digitale vorm mogelijk, bijvoorbeeld als PDF.
Kleinkapitalen: kapitalen die speciaal ontworpen zijn om in een kleiner formaat gebruikt te worden. De grootte van deze hoofdletters is gelijk aan de X-hoogte van het normale lettertype. Het doel is om de kapitalen iets minder op te laten vallen in een broodtekst dan gewone kapitalen zouden doen, bijvoorbeeld bij afkortingen die in de lopende tekst staan. De kleinkapitalen die je in opmaak- of Officeprogramma’s kunt instellen noemen we ‘valse kleinkapitalen’ omdat dit normale kapitalen zijn die verkleind worden. Voor serieuze toepassingen is het daarom beter om hiervoor de ‘caps’-variant van een font te gebruiken.
Kleurmodel: systeem dat gebruikt wordt om een kleurweergave volgens een verzameling numerieke basiseigenschappen te beschrijven. Het RGB-kleurmodel voor beeldschermen definieert kleuren bijvoorbeeld als Red, Green & Blue, het CMYK-model voor drukkleuren bestaat uit Cyan, Magenta, Yellow en Key (zwart).
Kleurprofiel: digitale beschrijving van het gamma van kleuren dat een bepaalde printer of drukpers (op een bepaald type papier of canvas) kan afdrukken. Ook beeldschermen, digitale camera’s en scanners hebben een eigen kleurprofiel. Kleurprofielen worden gebruikt om op uiteenlopende apparaten en dragers een voorspelbare kleurweergave te krijgen. Professionele grafische software maakt gebruik van de internationale ICC-kleurprofielen met behulp van een color management systeem om het kleurbereik van de diverse apparaten en dragers te simuleren.
Kopij: tegenwoordig wordt kopij gebruikt als verzamelwoord voor alle tekstbestanden en beeldmaterialen die benodigd zijn om een document op te maken. Oorspronkelijk werden met kopij de getypte teksten bedoeld die door de vormgever in een lettertypestijl gezet moesten worden (vet, cursief, groot, klein) conform de aanwijzingen van de auteur.
Kopregel: ook wel kop, headline of heading genoemd. Zoals de naam al aangeeft staat de kopregel vaak bovenaan in een document, advertentie of website. In HTML wordt de (pagina)kopregel aangeduid met H1.
